کلمه canister از واژه لاتین canstrum به معناي سبد گرفته شده کنیستر قطعه اي است که روي خروجی باك خودرو نصب و به صورت موقت بخارات بنزین را جذب می کند. در ادامه این مقاله ما به توضیح نحوه کار و عملکرد قطعه کنیستر سوخت و خاصیت آن خواهیم پرداخت.
همانطور که می دانیم اکثر سوخت ها به صورت هیدروکربن می باشند و در احتراق موتور اتومبیل از ترکیب اتم هاي هیدروژن و کربن موجوددر یک سوخت با اکسیژن ، محصولاتی همچون گاز دي اکسید کربن (CO2) و آب تولید می شود. ولی به دلایل مختلفی که بستگی به شرایط احتراق و کیفیت سوخت دارد احتراق به صورت کامل صورت نمی گیرد و تمام هیدروکربن موجود در سوخت به CO2 و آب تبدیل نمی شود.هر چه احتراق ناقص تر باشد میزان آلایندگی نیز بیشتر خواهد بود. با توجه به رشد و توسعه شهرها و همچنین افزایش جمعیت ، شرکت هاي خودروسازي در تلاش اند تا با تولید بیشتر نیاز جامعه را برآورده کنند در کنار این تلاش و با توجه به دانش و قوانین بازدارنده و حمایتی از محیط زیست خودروسازها در تلاش اند تا آلاینده هاي خروجی خودروها را کاهش دهند. این امر در طراحی خودروها تاثیر به سزایی داشته و به تغییراتی در سیستم هاي سوخت رسانی گذشته(کاربراتوري) و امروزي (انژکتوري) منجر گردیده است.که امروزه براي این منظور جهت جلوگیري از این آلاینده ها قطعه کنیستر سوخت را به قطعات خودرو اضافه نموده اند . سازندگان موتور براي کاهش آلایندگی خودرودر چهار عامل اصلی متمرکز شده اند :
· استفاده از سیستم سوخت رسانی و جرقه ي دقیق و قابل اطمینان
· کاهش آلایندگی گازهاي خروجی اگزوز به وسیله مبدل کاتالیزوري
· بازیابی هیدروکربن ها ي نسوخته داخل محفظه موتور
· به جذب بخار سوخت از مخزن سوخت ( باك ) ۴ که موردآخرتوسط کنیستر صورت می گیرد.
اوایل دهه ۷۰ میلادي با افزایش فشار سازمان هاي حفظ محیط زیست در زمینه کنترل آلاینده هاي منتشر شده از خودروها همراه بود و استانداردهاي EPA میزان مجاز انتشار آلایندگی خودروها را به سازندگان دیکته کردند و آنها را به این فکر فرو بردند که چطور آنها به این محدوده انتشار ، دست یابند.کاهش میزان آلایندگی منتشره از خودروها از سال ۱۹۷۰ به واسطه بهبود طراحی موتور به علاوه اضافه کردن کنیستر هاي ذغالی جهت جمع آوري بخارات هیدروکربن و لوله هاي تجدید گردش گاز خروجی براي کاهش اکسیدهاي نیتروژن به انجامرسید. مرحله برجسته و مهم دیگردر تکنولوژي کنترل آلایندگی خودرو در سال ۱۹۸۰ -۱۹۸۱ به وقوع پیوست. به واسطه استانداردهاي سخت گیرانه تر، سازندگان خودرو اتومبیل هاي جدید را به سیستم هاي کنترل آلایندگی در سطحی بسیار بالاتر مجهز کردند. این سیستمها به سنسورهاي اکسیژن و نیز کامپیوترهاي آنبورد مجهز شدند. این تجهیزات به بهینه سازي راندمان کنیسترها کمک می کنند. از سال ۱۹۹۰ با مقررات سخت گیرانه تر، استانداردهاي سخت گیرانه تر سیستمهاي تشخیص عیب کامپیوتري شده که عیب هاي کنترل آلاینده ها را مشخص می کنند، شکل گرفت.
کنیستر
این روز ها که بحث داغ بنزین ، آلودگی و … در محافل هستش از این فرصت استفاده کردیم تا به شما نحوه کار کنیستر رو آموزش بدیم به امید رضایت شما عزیزان .
بنزین موجود در باک خودرو به واسطه ماهیت طبیعی آن تبخیر شده و در صورت ارتباط با هوای آزاد در آن منتشرمی شود.انتشار بخار بنزین در هوا علاوه بر ایجاد آلودگی محیط زیست شرایط انفجار در اطراف خودرو را ایجاد می کند.
جهت رفع این مشکل وجود مجموعه ای با قابلیت جذب و بازیافت بخار بنزین ضروری است.در خودروها این فرایند توسط کنیستر یا بخارگیر بنزین صورت می پذیرد. بخار بنزین از طریق شیلنگ به ورودی کنیستر منتقل و در حین عبور از لایه های کربناکتیو جذب آن می شود. فرایند جذب به نحوی است که در صورت خاموش بودن موتور پس از گذشت چند ساعت کربن اکتیو کاملا مرطوب شده و با روشن شدن موتور و فعال شدن شیر برقی طراحی شده در مسیر اتصال کنیستر به منیفولد هوا ،جریان هوای محسوسی در داخل کنیستر ایجاد و در اثر عبور هوااز لایه های کربن، بنزین جذب شده توسط کربن اکتیو تبخیر و جهت استفاده در سیستم احتراق به منیفولد هوا منتقل می شود.تبخیر بنزین موجب خشک شدن دانه های کربن می شود .باخشک شدن دانه های کربن شرایط جذب مجدد بخار بنزین فراهم می شود. در صورت تداوم کار موتور، کنیستر به صورتواسطه بین باک و منیفولد هوا عمل کرده ومستقیما بخار بنزین رابه محفظه احتراق هدایت می کند. در شکل طرح شماتیک مدار سیستم جذب و بازیافت بخار بنزین نشان داده شده است
شکل ۱ – شماتیک موقعیت مونتاژ کنیستر نسبت به قطعات دیگر
قابلیت تکرارپذیری کربن اکتیو در جذب و تبخیر بخار بنزین از پارامترهای مهم و اثرگذار بر عملکرد کنیستر است.در انتخاب نوع کربن اکتیو علاوه بر خاصیت فوق ، دانه بندی کربن (تعداد دانه های کربن در هر گرم) و مقاومت آن نسبت به ارتعاشات و ضربات حائز اهمیت است به نحوی که در اثر اعمال ارتعاشات به واسطه حرکت خودرو و کارکرد موتور نباید کربن به گرد تبدیل شود.گرد شدن کربن موجب عدم چرخش مطلوب هوا و ناکارآمدی کنیستر خواهد شد.جهت جلو گیری از انتشار گرد احتمالی حاصل از پودر شدن کربن اکتیو در قسمت بالا و پایین از فیلتر با الیاف طبیعی استفاده می شود. طرح کلی کنیستر و المان های اصلی تشکیل دهنده آن در شکل ( ۲ ) نشان داده شده است .
A-سرشیلنگی بخار بنزین
B-سرشیلنگی تصفیه
C-سرشیلنگی هوای آزاد
۱ بدنه کنیستر
-۲ درپوش کنیستر
-۳ نگهدارنده فیلتر صافی
-۴ فیلتر صافی پایین
-۵ فیلتر صافی بالا
-۶ کربن اکتیو
شکل ۲- طرح کلی کنیستر و المان های اصلی
اثر کنیستر برموتور و بهینه سازی مصرف سوخت
به واسطه اتصال کنیستر به باک ، در تامین بخشی از هوای موتور از طریق کنیستر این امکان ایجاد می شود که بخار بنزین موجود در باک همراه هوا به سیستم احتراق منتقل و مصرف شود لذا مسدود بودن این مسیر موجب افت هوا رسانی مطلوب به موتور و تجمع بخار بنزین در باک خواهد شد.عدم عملکرد صحیح کنیستر یا پرشدن آن موجب افزایش مصرف سوخت و کاهش راندمان موتور خواهد شد. این اثر در خودروهای کاربراتوری به واسطه نوع طراحی صورت گرفته محسوس تر بوده به نحوی که تعویض کنیستر ضمن اثر مثبت بر کارایی موتور موجب تنظیم دور آرام آن می شود.مصرف بخار بنزین در سیستم احتراق یکی از فواید استفاده ا ز کنیستر در خودرو است.به طور حتم میزان حجم مصرف سوخت ناشی از بازیافت بخار بنزین در مقایسه با حجم بنزین مایع مصرفی بسیارکم است ولی تامین بخشی از هوای ورودی به موتور از طریق کنیستر(بخار بنزین)اثر بسیار مطلوبی بر کارکرد موتور مخصوصا در استارت های اولیه و حرکت پر شتاب خودرو دارد .
اثر کنیستر بر کاهش آلودگی محیط زیست
بازیافت و مصرف بخار بنزین اثر کنترلی محسوسی به واسط جلوگیری از انتشار بخار سمی در محیط زیست خواهد داشت. در همین راستا طراحی و نصب سیستم جذب بخار بنزین بر روی تانکرهای حمل بنزین بسیار حائز اهمیت است. حجم بالا و دوری مسافت پالایشگاه ها تا پمپ بنزین در فرایند حمل ونقل عامل موثری در آلودگی هوا به واسطه انتشار بخار بنزین است لذا نصب کنیسترهای صنعتی جهت جذب و بازیافت بخار فوق پیشنهاد می شود.
اثر کنیستر بر ایمنی خودرو
عدم وجود کنیستر یا مسدود شدن مسیر آن موجب تجمع بخار بنزین در باک خودرو می شود. این موضوع در فصول گرم سال و هنگام رانندگی در جاده های ناهموار بسیار محسوس تر بوده به نحوی که در پایان یک سفر چند ساعته اگر چنان چه اقدام به باز کردن در باک بنزین کنید قطعا شاهد انتشار شدید بخار بنزین به محیط اطراف خواهید بود لذا در شرایط فوق در صورت وقوع تصادف یا ایجاد منبع اشتعال در اطراف خودرو احتمال انفجار باک خودرو به شدت بالا خواهد رفت .جهت جلوگیری از خطرات احتمالی نصب کنیستر و بازبینی دوره ای جهت اطمینان از عملکرد صحیح آن کاملا ضروری است. (درهنگام بازکردن در باک ازعدم وجود منابع اشتعال دراطراف خودرو کاملا اطمینان حاصل کنید).
زمان تعویض کنیستر
مطابق استانداردهای معتبر صنایع خودرو سازی در صورت منفی بودن نتیجه تست عملکرد توسط مراکز معاینات فنی خودرو، ۳۰ هزار کیلومتر در شرایط عمومی ، ۲۴ ماه بعد از زمان نصب،نشت بنزین از سر شیلنگی هوای آزاد،تجمع بخار در باک و انتشار ناگهانی در زمان باز کردن در آن،انتشار بوی بنزین اطراف خودرو،مشاهده هر گونه ضایعات سطحی یا شکستگی روی کنیستر باید نسبت به تعویض کنیستر اقدام شود.زمان فوق مشروط به عدم وجود هر گونه عیب ونقص روی کنیستراست. بازدید دوره ای جهت اطمینان از عملکرد کنیستر کاملا ضروری است .
نحوه تعویض ابتدا سر شیلنگی بخارات بنزین و تصفیه را از پورت ها روی کنیستر جدا کرده سپس بدنه کنیستر را از محل پایه ها خارج کنید .کنیستر جدید را در محل پایه ها مونتاژ و سپس سرشیلنگی بخار بنزین و تصفیه را مطابق ترتیب قبلی در محل خود نصب کنید.در هنگام نصب شیلنگ ها دقت لازم جهت جلوگیری از شکستن سرشیلنگی ها صورت پذیرد و از اعمال نیروهای جانبی یا خمشی اجتناب شود.
نحوه تست کنیستر
در شرایطی که شیلنگ تصفیه و بخار بنزین نصب شده باشد موتور خودرو را روشن کرده در شرایط فوق با قراردادن انگشت خود روی سر شیلنگی هوای آزاد ،مکش هوا باید احساس شود در ضمن مکش هوا از مسیر مکش بخار بنزین نیز باید تست شود، به این منظور ش یلنگ اتصال باک به کنیستر را جدا و در هنگام روشن بودن موتور مکش هوا از سرشیلنگی های بخار بنزین و هوای آزاد نیز تست شود.
انواع کنیستر :
